İbrahim GÖKÇE, Erkan DEMİRKAYA

Anahtar Kelimeler: İL-1 inhibitörleri, juvenil idiyopatik artrit, leflunomid, ritüksimab, talidomid, TNF- α inhibitörleri

Özet

Juvenil idiyopatik artrit (JİA), 16 yaş altı çocuklarda 10-19/100.000 düzeyinde bir insidansla çocukluk çağının en yaygın kronik romatizmal hastalığıdır ve aynı zamanda, bu yaş grubunda edinilmiş fonksiyon yetersizliklerinin ve hayat kalitesinde bozulmanın önemli nedenlerindendir. Erken ve agresif artrit tedavisi kalıcı fonksiyon yetersizliğini önlemede önemlidir. Metotreksat (MTX) JİA'da kabul edilebilir bir toksik etki profiliyle faydalar sağlamaktadır. Bununla beraber MTX'in özellikle poliartiküler ve sistemik başlangıçlı JİA hastalarında etkili olmaması ve MTX intoleransı araştırmacıları diğer tedavi seçeneklerini denemeye yöneltmiştir. Biyolojik ajanlar JİA patogenezinde sorumlu tutulan interlökin-1 (İL-1), İL-6 ve yanı sıra tümör nekrozis faktör-α (TNF-α) gibi kilit sitokinleri ve T ve B lenfosit yanıtının düzenlenmesinde rol alan sinyal moleküllerini hedef alır. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) şimdiye kadar orta seviyeli ila ciddi poliartiküler JİA'da kullanılmak üzere üç biyolojik ajana onay vermiştir. Bu ajanlar etanersept, adalimumab ve abataseptir. Genel olarak TNF-α inhibitörleri poliartiküler hastalığı olan çocuklarda daha faydalıdır ve İL-1 ve İL-6 aktivitesini hedef alan biyolojik ajanlar sistemik başlangıçlı JİA'lı hastalarda da başarılı gibi görünmektedir. T hücresi ko-stimülasyon düzenleyicisi abataseptin orta dereceli ila şiddetli poliartiküler JİA'lı hastaların tedavisinde etkiliolduğu gösterilmiştir. Dirençli JİA hastalarında otolog kök hücre nakli de kullanılmıştır ancak bu işlem tedaviyle ilişkili yüksek bir morbidite ve mortalite riski taşımaktadır. Bu derlemede JİA tedavisindeki son ilerlemelerin özetlenmesi amaçlanmıştır.