İlhan Karacan1, Şafak Sahir Karamehmetoğlu2, Mustafa Akif Sarıyıldız1, Aynur Özen3

Anahtar Kelimeler: Kullanmama osteoporozu, risk faktörü, cinsiyet, non-dominant taraf

Özet

Amaç: Yaralanan ekstremitenin immobilizasyonu hızlı kemik kaybına neden olmaktadır. Benzer travmatik yaralanma geçiren hastalardan bir kısmında kemik kaybı gelişmezken, diğer bir kısmında gelişmesi tam olarak açıklanamamıştır. Bu çalışmanın amacı kullanmama osteoporozunun, immobilizasyona ilaveten başka risk faktörleri olup olmadığını araştırmaktı.

Yöntem ve Gereçler: Üst ekstremitede mekanik yaralanma geçiren 90 hasta çalışmaya dahil edildi. Yaşın, cinsiyetin, yaralanan doku tipinin, yaralanan ekstremitenin (dominant-nondominant), immobilizasyon süresinin ve remobilizasyon süresinin yaralanan ekstremite kemik mineral yoğunluğu (KMY) üzerine etkisi incelendi. KMY ölçümleri dual enerji X ışını absorpsiyometrisi ile yapıldı.

Bulgular: Düşük KMY olguların %31.1'inde saptandı. Düşük ve Normal KMY olan grupların yaş ortalamaları istatistiksel olarak farklı değildi. Kadın/Erkek oranı düşük KMY grubunda anlamlı olarak daha yüksek idi. Yaralanan ekstremite, normal KMY grubundaki olguların %29.0 unda, düşük KMY grubundaki olguların %53.5'inde non-dominant ekstremite idi (p=0.045). Ortalama immobilizasyon süresi düşük KMY grubunda anlamlı olarak daha uzun idi. Remobilizasyon süresi açısından gruplar arasında fark yoktu. Düşük KMY ile kadın cinsiyet, non-dominant taraf yaralanması ve immobilizasyon süresi ilişkili bulundu.

Sonuç: Kullanmama osteoporozu gelişiminde immobilizasyon süresine ilaveten non-dominant taraf yaralanmanın ve kadın cinsiyetin önemli olabileceği dikkate alınırsa, kullanmama osteoporozu riskini azaltmak için koruyucu önlemlerin bu risk faktörlerini taşıyan hastalara odaklanması yararlı olabilir. (Turk J Rheumatol 2010; 25: 137-40)