Romatizmal Hastalıkların Tedavisinde Biyolojik Ajanların Kullanımına Bağlı Türkiye'de Bildirilmiş Yan Etkiler

Özet

Amaç: Bu çalışmada Türkiye'de romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılan biyolojik ajanlara bağlı gelişen bildirilmiş yan etkiler derlendi.

Hastalar ve yöntemler: Ocak 2000 ile Ocak 2012 tarihleri arasında romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılan infliksimab, etanersept, adalimumab, anakinra, rituksimab dahil olmak üzere biyolojik ajanlara bağlı gelişen yan etkileri bildiren olgu ve olgu serileri MedLine, Web of Science ve Scopus veri tabanları kullanılarak İngilizce ve Türkçe dillerinde tarandı.

Bulgular: Literatürde Türkiye'den biyolojik ajana bağlı yan etki görülen romatizmal hastalıklı toplam 53 olgu (21 erkek, 32 kadın) bildirilmiştir. Yaş ortalaması 39.0±15.6 yıl ve ortalama hastalık süresi 10.6±8.2 yıl idi. Biyolojik ajanlara başlanması ile yan etkinin ortaya çıkması arasındaki geçen süre ortalama 8.8±9.2 aydı. Biyolojik ajan kullanımına bağlı olarak en sık görülen yan etki ankilozan spondilit (AS) ve romatoid ar trit (RA) hastalarında gözlendi. En sık bildirilen yan etki 14 hastada (%26.4) tüberküloz idi. Diğer yan etkiler psöriyazis (%15.1), solid tümör (%7.6), lenfoma (%5.7), ilaca bağlı lupus (%3.8) ve menstrüel kanama (%3.8) idi. Yan etki gelişen olguların toplam %77.4'ünde biyolojik tedaviler sonlandırıldı.

Sonuç: Biyolojik ajanlar nispeten güvenli olmakla beraber, nadiren ciddi yan etkilere neden olabilir. Türkiye'de tüberküloz orta derecede endemik bir hastalık olması nedeniyle, biyolojik ajan tedavisi (özellikle anti-TNF ve abatasept) planlanan hastalar tedavi öncesinde ve tedaviye başladıktan sonra tedavinin olası riskleri açısından bilgilendirilmeli ve yakından takip edilmelidir.