Mine KÖYBAŞI, Figen AYHAN, Pınar BORMAN, Rezan YORGANCIOĞLU

Anahtar Kelimeler: El deformitesi, Sağlık Değerlendirme Anketi, romatoid artrit, kendine bakım

Özet

Amaç: Bu çalışmada Sağlık Değerlendirme Anketi'nin (SDA) temel öz bakım alarından olan giyinme ve kendi kendine çeki düzen verme, yemek yeme ve hijyen aktivitelerindeki bozulmalar belirlendi ve bu bozulmalarla hastalık aktivitesi ve deformite arasındaki ilişkiler araştırıldı.

Hastalar ve yöntemler: Çalışmaya romatoid artritli toplam 152 hasta (113 kadın, 39 erkek; ort. yaş 52.3±14.1 yıl; dağılım 24-80 yıl) alındı. Hastalık aktivitesi; American College of Rheumatology (ACR) hassas ve şiş eklem sayısı, görsel analog ölçeği-ağrı (GAÖ-ağrı), hasta ve hekimin global değerlendirmesi, 28 eklemin Hastalık Aktivite Skoru (DAS28), eritrosit sedimantasyon hızı (ESH) ve C-reaktif protein (CRP) ile ölçüldü. Fonksiyonel durum SDA ile değerlendirildi.

Bulgular: Ortalama DAS28 skoru 4.5±1.4 idi. Ortalama ACR hassas ve şiş eklem sayısı sırasıyla 11.1±1.9 ve 0.7±0.2 idi. Hasta ve hekimin global değerlendirme skorları sırasıyla 5.2±2.5 ve 4.7±2.4 idi. Tüm SDA özbakım alanlarındaki fonksiyonel kısıtlamalarla DAS28 skoru, ACR hassas eklem sayısı, GAÖ-ağrı, hasta ve hekim global değerlendirmesi, ESH ve eklem deformitesi arasında anlamlı pozitif ilişkiler saptandı (p<0.01). Et kesme ve tuvalete oturma ve kalkma en çok etkilenen özbakım aktiviteleri idi.

Sonuç: Romatoid artritli hastalarda özbakım aktivitelerinde birçok bozukluk saptanabilir. Saptanan bozukluğa göre rehabilitasyon stratejileri geliştirilmelidir. Sağlık değerlendirme anketi özbakım alanları bu hasta grubunda, klinik hastalık aktivitesiyle ilişkili bulundu.