Eklem Kıkırdağı Hasarlarının Yenilenme ile Onarılmasında Biyomalzemeler ve Doku Mühendisliği

Özet

Eklem kıkırdak hasarlarının iyileşmesi çok zayıftır ve dejeneratif artrite neden olur. Cerrahi olmayan mevcut tedaviler kıkırdak iyileşmesinde pek sonuç vermediği için, otograf ameliyatı ile vücudun başka bir yerinden alınan kıkırdak ile yenilenmesi kaçınılmaz olmaktadır. Ancak, otograflama işlemi için kullanılabilecek eklem kıkırdağı kaynağının çok sınırlı olması; hem araştırma hem de klinik uygulamalar için kıkırdak yenilenmesini (rejenerasyon) sağlayan malzemelere olan ihtiyacı öne çıkarmıştır. Doku mühendisliğinin ana konusu biyomalzeme iskelelerde hücre büyütme işlemidir. Büyütülen hücreler kıkırdak hasarının olduğu yere, biyolojik yenilenmeyi sağlamak üzere enjekte edilir. Bu makalede önce tıpta kullanılan malzemelerin (biyomalzemeler) sınıflandırılması, biyomalzemelerin tasarımları ve beklenen özellikleri, tedavilerdeki kullanımları hakkında genel bilgiler özetlenmiştir. Takiben; kas-iskelet sistemindeki sorunların yenilenme ile tedavisi yönündeki araştırmalara örnek olarak, biyomalzeme ve doku mühendisliği araştırmalarında en zor alanlardan biri olan kıkırdak doku mühendisliğindeki son gelişmeler, iskele malzemesi olarak geliştirilen biyomalzemelere ağırlık verilerek, tanıtılmaya çalışılmıştır. Kıkırdak yenilenmesinde nihai amaç, biyobenzetim ilkelerini kullanan bir sistem geliştirerek, doğal dokuya benzer özelliklere sahip, doku işlevini hızla yerine getiren ve klinik olarak uygulanabilen kıkırdak dokusu üretilmesidir. Bu amaca tam olarak ulaşmanın ne kadar zor olduğu aşikardır. Buna rağmen, son yıllarda oldukça önemli ilerlemeler kaydedilmiş olup, malzeme tasarım ve teknolojilerindeki yeni ilerlemelerin; kıkırdak yenilenmesinde kullanılmak üzere özel uygulamalara yönelik hücre büyütme koşullarını sağlaması beklenmektedir. (Turk J Rheumatol 2009; 24: 206-17)