Diz Osteoartritli Hastalarda Ağrı, Özürlülük ve Depresyon Arasındaki İlişki
Nuri Çetin1, Pınar Öztop1, Meral Bayramoğlu1, Sacide Nur Saraçgil Coşar1, Gamze Özçürümez2
1Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
2Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Diz osteoartriti, ağrı, özürlülük, depresyon
Özet
Amaç: Bu çalışmayla diz osteoartriti olan hastalarda ağrı, özürlülük ve depresyon arasındaki ilişkiyi araştırmak, ayrıca depresyonu olan diz osteoartritli hastalarda depresyon tedavisinin ağrı ve özürlülüğe etkisini belirlemek amaçlanmıştır.
Yöntem ve Gereçler: Amerikan Romatoloji Birliği tanı kriterlerine göre diz osteoartriti tanısı konulan 56 hasta çalışmaya alındı. Hastaların ağrısı görsel analog skala, özürlülüğü Lequesne indeksi ve 5 m kalkma-yürüme zamanı ile değerlendirildi. Depresyon tanısı ve şiddetini saptamak için her hastaya Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) uygulandı. Bu skala ve ölçeklerle değerlendirilen hastalar 10 seanslık standart bir fizik tedavi programına alındı. Fizik tedavi programını tamamlayan ve BDÖ skoru 13'ün üzerinde olan hastalar kesin depresyon tanısı ve tedavisi için Psikiyatri bölümüne yönlendirildi. Tüm hastalar fizik tedavi programının ardından 6 ay sonra kontrole çağrıldı. Kontrole gelen 49 hastanın ağrısı, özürlülüğü ve depresyon şiddeti aynı ölçek ve skalalarla yeniden değerlendirildi.
Bulgular: Beck Depresyon Ölçeğine göre depresyonu olanların Lequesne indeksine göre özürlülük düzeyleri depresyonu olmayanlardan daha yüksek bulundu (p=0.009); yine depresyonu olanların ağrı şiddeti de depresyonu olmayanlara göre daha yüksek bulundu (p=0.051) ancak bu istatistiksel olarak anlamlı değildi. Altı ay sonraki kontrollerde tüm hastaların ağrı ve özürlülük düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı düzelme (sırasıyla p=0.000; p=0.000); depresyon düzeylerinde ise istatistiksel olarak anlamlı olmasa bile belirgin düzelme (p=0.052) saptandı.
Sonuç: Diz osteoartriti olan hastalarda depresyonla ağrı ve özürlülük arasında olumlu bir ilişki bulmuş olmamıza rağmen; çalışmamızdaki depresyonlu hasta sayısının azlığı nedeni hem bu ilişkiyi desteklemek hem de depresyon tedavisinin ağrı ve özürlülüğe etkisini belirlemek amacıyla daha başka araştırmalara ihtiyaç vardır. (Turk J Rheumatol 2009; 24: 196-201)