Postmenopozal Osteoporozun Tahmininde Risk Değerlendirme İndekslerinin Performansı

Rezzan Günaydın, Altınay Göksel Karatepe, Taciser Kaya, Uğur Karlıbaş

İzmir Eğitim ve Araştırma Hastanesi FizikTedavi ve Rehabilitasyon Kliniği, İzmir, Türkiye

Anahtar Kelimeler: Osteoporoz, risk değerlendirme indeksleri, DXA

Özet

Amaç: Osteoporotik kadınları saptamada osteoporoz risk değerlendirme indekslerinin performanslarını değerlendirmek.

Hastalar ve Yöntem: 45 yaş ve üzeri 186 postmenopozal kadın çalışmaya alındı. Olgular Osteoporoz Tarama Aracı [Osteoporosis Screening Tool (OST)], Basit Hesaplanan Osteoporoz Risk Tahmini [Simple Calculated Osteoporosis Risk Estimation (SCORE)], Osteoporoz Risk Değerlendirme Aracı [Osteoporosis Risk Assessment Instrument (ORAI)] ve Osteoporoz Risk İndeksi [Osteoporosis Index of Risk (OSIRIS)] kullanılarak osteoporoz riski açısından değerlendirildi. Dual enerji X-ray absorbsiyometri (DXA) ile lomber bölge ve proksimal femur kemik mineral yoğunlukları (KMY) ölçüldü. İndekslerin L2-L4 omurga veya femur boynunda osteoporozlu (T skor ≥ -2.5) olguları saptamadaki performansları Algı layıcı İşletim Eğrisi (Receiver Operating Characteristic) analizi kullanılarak değerlendirildi ve eğri altındaki alan [area under the curve (AUC)] hesaplandı.

Bulgular: Hastaları DXA tetkikine göndermek için saptanmış eşik değerler (OST için <2, SCORE için >7, ORAI için >8 ve OSIRIS için <1) kullanıldığında, risk indekslerinin femur boynu osteoporozunu saptamada duyarlıkları %72-%86, özgüllükleri %38-%54 arasında iken, bu değerler lomber omurga osteoporozu için sırası ile %58-%73 ve %38-%55 arasındaydı. İndekslerin AUC değerleri femur boynu osteoporozu için 0.718-0.733, lomber omurga osteoporozu için ise 0.541-0.579 arasındaydı.

Sonuç: Osteoporotik kadınları saptamada dört risk indeksinin de benzer performans gösterdikleri ve femur boynu osteoporozunu saptamada daha etkin oldukları gözlenmiştir. Negatif kestirim değerlerinin yüksek olması nedeniyle, bu indekslerin kullanılması, normal KMY'ye sahip DXA tetkiki gerektirmeyen sağlıklı kadınların emniyetli bir şekilde dışlanmasını ve DXA maliyetlerinin azaltılmasını sağlayacaktır. OST indeksinin kolay uygulanabilir olması nedeniyle klinik pratikte tercih edilebileceği sonucuna ulaşılmıştır. (Romatizma 2007; 22: 48-54)