OSTEOPOROZDA YAŞAM KALİTESİ

Özet

Osteoporoz düşük kemik yoğunluğu ve kemik dokusunun mikroyapısal bozukluğu ve artmış fraktür riski ile karakterize bir hastalıktır. Dünyada ve ülkemizde birçok kişiyi ve özellikle postmenopozal kadınları etkiler. Neden olduğu ağrı, hareket kısıtlılığı ile vertebral veya non-vertebral kırıklar ile hastaların yaşamını zorlaştırır. Ağrı ve hareket kısıtlılığı ve deformitelerinden dolayı hastalar toplumda kendilerine verilen rolleri tam olarak yerine getirememekte ve sosyal ilişkilerde beklentileri tam olarak karşılayamamaktadırlar.

Bu çalışmada biz osteoporozun yaşam kalitesi üzerindeki etkilerini araştırmayı hedefledik. Çalışmaya 130 postmenopozal bayan alındı. Kemik mineral dansitesi (KMD) üzerinde etkisi olabilecek diğer hastalıkları ekarte etmek amacıyla rutin biyokimyasal, hematolojik ve gerek görüldüğünde de hormonal incelemeler yapıldı.

BMD ölçümleri ve Dünya Sağlık Örgütü kriterlerine göre, 33 bayan normal (yaş ortalaması 49,18±6,01; menopoz süresi 3,42±3,99), 51'i osteopenik (yaş ortalaması 54,03±7,81; menopoz süresi 7,22±0,95) ve 46 bayan osteoporotik (yaş ortalaması 62,39±8,15; menopoz süresi 13,77±8,17) olarak değerlendirildi. Osteoporotik hastalar boy kısalması ve non-vertebral fraktür öyküsü olup olmamasına göre de sınıflandırıldı. Tüm bireylere Notthingham Health Profile (NHP) yaşam kalitesi ölçümü skalası uygulandı ve 6 skor (ağrı, fiziksel aktivite, yorgunluk, uyku, sosyal izolasyon ve emosyonel reaksiyon) değerlendirildi.

Normal KMD grubu da dahil olmak üzere tüm gruplarda NHP skorları yüksek bulundu. Yani postmenopozal hastalarda yaşam kalitesi düşüktü. KMD ile NHP skorları arasında negatif korelasyon vardı, yani yaşam kalitesi KMD ile orantılı idi. Alt skorlar arasında ağrı ve fiziksel aktivite skorları BMD ile özellikle ilişkili idi. KMD'si normal olan grupta emosyonel reaksiyon skoru hariç diğer tüm skorlar düşüktü.

Çalışmamızda NHP'in tavan ve taban değerlerinin sıklığı nedeniyle testin çalışmadaki hasta grubunun özelliklerinden çok fazla etkilendiği düşünüldü. Bu nedenle postmenopozal osteoporozlu hastalarda yapılacak daha sonraki çalışmalarda osteoporoz hedeflenerek hazırlanmış olan yaşam kalitesi ölçütlerinden birinin kullanılmasının daha uygun olacağı düşünüldü. Buna rağmen, uygulama kolaylığının yanısıra hastalığın ağrı, hareket kısıtlılığı ve emosyonel etkilerini değerlendirecek bölümleri içerdiğinden NHP'in osteoporozda güvenle kullanılabileceğini düşünüyoruz.